Enerji oluşumu

Kas kontraksiyonunda enerji sarfedilir.kasların yeniden eski durumuna gelmesi için,bu enerji yerine konmalıdır.Kasların 5 esas motorik zorlanma şekilleri vardır.
1-Koordinasyon(Teknik):Santral sinie sistemi ve iskelet kaslarının birlikte çalışmasıdır.
2-Flexibilite(Eklemlerde oynaklık):Bir veya bieden çok eklemin istemli hareket bölgesi anlaşılır.
3-Kuvvet:İnsanlarda kuvvet;statik kuvvet.dinamik kuvvet ve kuvvet mukavemeti şeklindedir.
4-Çabukluk(Sürhat):Anlam olarak kuvvetin kütleye etkisi olarak tanımlanır.
5-Dayanıklılık(Mukavemet):Bu ,yorulmaya karşı aynı anlamdadır
Kaslar en çok enerjiyi:Kuvvet,sürhat veya mukavemetle birlikte istendiğinde sarf ederler.İskelet kaslarında her kg doku için 2.5 g ATP bulunur.Bu miktar aniden başlayan kas çalışması ile bir kaç saniyede tükenir ve aynı hızda yerine konması 3 şekilde meydana gelir.
1-Enerji depolayan kreatinfosfatın kullanılması(Anaerobik ATP-KP):Kas hücreleri ancak 3 mol ATP depo edebilir.Buda birkaç saniyelik eksersiz için yeterlidir.Kasta bulunan diğer bir enerji kaynağı kreatinfosfat(KP)olupdolaylı olarak fosfat iyonları sağlarBu yolla oksijen kullanılmadan ve süt asidi teşekkül etmeden enerji çok çabuk elde edilir ve sağlanan enerji 8-10 saniyelik eksersizler için kullanılır.
2-Glikojen ve yağ(Gerektiğinde aminoasitlerin)ların oksijen sarfiyatı ile yakılıp yeni ATP yapımı(Aerop enerji):Oturur pozisyondan yürümeye,yürür pozisyondan koşmaya geçerken vucudun enerji harcamasında dolayısıyla oksijen kullanumunda ertme olur.Buna aerobik yada oksijenli enerji oluşumu denir.Yüzme ,kayak,kros,maroton,bisiklet gibi dayanıklılık spor dallarındaenerji oluşumu aerop yolla olur.
3-Glikojenden enerji elde etme yolunu kısaltmak(Anaerop laktik asit oluşumu):İki dakikadan daha az süren eksersizlerde ,yüzme ,yüksek atlama,halter ve atma spor dallarında enerji anaerobik yani oksijensiz yolla olur.Enerji kaynağı olarak glikoz kullanılır.
                  Kas hücresinde ATP ye göre daha çok bulunan kreatinfosfat ATP nin yenilenmesi için
depo görevi yapar Enerji bakımından zengin fosfatların kullanılması efor çıkluğuna göre yaklaşık 5-20 saniye  yani 100 metre koşudaki enerji sarfiyatını karşılamak için yeterlidir.
Yeterli oksijen bulunuyorsa kreatinfosfat besin maddelerinin oksidasyonu ile yenilenir.Aerop enerji elde edilmesi basit olarak şu şekilde olur.
Besin maddesi+oksijen--->Karbondioksit+su+enerji
Ağır eforda anaerop glikoliz başlar
Glikojen-->pruvik asit-->Süt asidi(Laktik asit)+Enerji
        Bir mol glikozdan 2 mol prüvik asit meydana gelir.Buda anaerop olarak 2 mol laktik aside indirgenir.Sonuç olarak 1 mol glikozdan 2 mol ATP elde edilir.Aerop glikolizde ise 1 mol glikoz 38 mol ATP verir.
           Glikozun oksijen kullanılarak yakılması ile elde edilen enerji,laktik asitten elde edilen enerjiden daha fazladır.Anaerop glikolizde meydane gelen laktik esit  ayrıca,kas kontraksiyonunu inhibe eder.Bu yüzden fazla efor durumlarında aerop matobolizme organizma için önem kazanmıştır.
           Uzun süren ve çok ağır olmayan efor durumlarında organizmadaki yağ depolarından faydalanılır.Serbest yağ asitleri mitekondirilerde aynı şekilde okside edilerekyakılır.Bunların artıkları karbonhidrat metabolizmasınagirer.Bu reaksiyona (limon asidi siklüsü) denir.1 mol stearik asit 148 mol ATP verir.Organizma nekadar çok oksijen depo edebilirse odkadar çok enerji aerop olarak kazanılır.İdman ile organizmanın maksimal oksijen tutma yeteneği arttırılabilir.Burada özellikle bilinmesi gereken husus,enerji elde edebilmek için karbonhidratların oksidasyonu için gereken oksijenin ,yağların oksidasyonu için gerekenden daha az oluşudur.Çünki karbondioksit molekülünde yağlara göre daha fazla oksijen vardır.
           Glikozun oksidasyonunda 6 mol oksijen(134.41) sarfiyatı ile 672 kilokalori elde edilir.Bu her litre oksijen için 5.01 kcal demektir.Yani glikoz oksidasyonu(Aerop enerji sağlanması) ile enerji elde etmek   yağ asitlerinin yakılması ile enerji elde etmekten daha ekonomiktir. Unutulmaması gereken:en ekonomik enerji, mümkün olduğu kadar az oksijen sarfiyatı ile elde edilen enerjidir.Buda karbonhidratların yanmasından sağlanır.
            Buna karşın vucudumuzun en önemli enerji deposunu yağlar sağlar.Yağlar vucudun rezerv enerji kaynağıdır.Yağların yakılması yani büyük enerji rezervinden faydalanmak idman ile kazanılabilinen bir yetenektir.İdmansız durumlarda,ihtiyaç duyulan enerji hehen hemen yanlız karbonhidratların yakılması ile sağlanır.Fakat idmen ile yağ enerjisi kaynaklarından yararlanıllması sağlanır.

Devam için tıkla